یبوست ناشی از دارو چگونه و در اثر چه عواملی رخ می‌دهد؟ یبوست ناشی از مصرف دارو از چه راه‌هایی درمان می‌شود؟ چه داروهایی یبوست می‌آورند؟ آیا داروهای ضد سوزش معده یبوست زا هستند؟ حین مصرف داروهای یبوست زا، با چه روش‌هایی می‌توان از بروز یبوست احتمالی پیشگیری کرد؟
یبوست یکی از عوارض جانبی مصرف برخی از داروها است. در واقع، برخی از داروها مانند داروهای ضد افسردگی، برخی از داروهای مسکن، دیورتیک‌ها و داروهای ادرارآور و همچنین برخی از داروهای دیگر ممکن است موجب کاهش عملکرد روده و در نتیجه بروز یبوست شوند.
چگونه می توان یبوست ناشی از دارو را از علل غیر دارویی یبوست افتراق داد؟
تشخیص یبوست ناشی از دارو از یبوست ناشی از علل غیر دارویی از طریق گرفتن شرح حال دقیق و بررسی تمام داروهای مصرفی بیمار انجام می‌شود که شامل داروهای نسخه ای، غیر نسخه ای، داروهایی که به طور مرتب استفاده می‌شوند و داروهایی که گاهی استفاده می‌شوند، همچنین زمان شروع مصرف، دوز مصرفی و مورد مصرف آن‌‍‌ها می‌باشد.
توجه: در بررسی موارد یبوست ناشی از دارو حتماً باید به مصرف داروها و ترکیبات ملین و مسهل (مانند: روغن کرچک، سنا، بیزاکودیل و …) توسط بیمار توجه داشت.
بیشتر بخوانید: یبوست از علائم تا درمان
چه داروهایی بیشتر سبب بروز یبوست می شوند؟
داروهایی شامل موارد گفته شده در زیر در دسته داروهایی قرار دارند که ممکن است موجب بروز یبوست شده و از این نظر برای فرد مشکل‌ساز شوند. این داروها عبارتند از:
- داروهای ضد درد نارکوتیک
- آنتی‌اسیدهای حاوی هیدروکسید آلومینیوم
- داروهای آنتی کولینرژیک
- داروهایی که غیر از اثر اصلی خود، اثرات آنتی کولینرژیک هم دارند مانند: داروهای ضد افسردگی، آنتی هیستامین ها، آنتی سایکوتیک ها، داروهای ضد پارکینسون، سولفات باریم، کلستیرامین، شل کننده های عضلانی، ترکیبات حاوی آهن، وراپامیل، ترکیبات ضد اسهال و …
چگونه می توان از بروز یبوست دارویی پیشگیری کرد؟
پیشگیری از یبوست دارویی به مراتب راحت‌تر از درمان آن خواهد بود. در مواقعی که لازم است از دارویی که پتانسیل ایجاد یبوست را دارد استفاده شود، بهتر است که بیمار ضمن نوشیدن آب بیشتر، مقدار مصرفی فیبر رژیم غذایی خود را هم افزایش دهد.
همچنین در مواردی که لازم است بیمار برای طولانی مدت از یک داروی یبوست زا (به ویژه نارکوتیک) استفاده کند، مصرف یک ملین حجم دهنده فیبردار پیشنهاد می‌شود.
در صورتی که برای استفاده از ملین حجم دهنده منع مصرفی وجود داشته باشد و یا این که استفاده از این دارو بعد از گذشت 2 تا 3 روز مصرف موثر واقع نشده باشد، استفاده از یک ملین محرک پیشنهاد می‌شود.
بیشتر بخوانید: یبوست و داروهای ملین
برای درمان یبوست دارویی چه راهکاری را می توان پیش گرفت؟
برای درمان یبوست دارویی عمدتا از روش‌های گفته شده در زیر استفاده می‌شود:
- در صورت امکان و در صورت تجویز پزشک، قطع یا کاهش دوز داروی یبوست زا پیشنهاد می‌شود.
- جایگزین کردن داروی یبوست زا با داروی دیگری که عارضه یبوست با آن کمتر مشاهده شده است.
- برای درمان یبوست دارویی همچنین می‌توان در صورتی که مورد منع مصرفی وجود نداشته باشد، از یک ملین حجم زا و یا حتی لاکتولوز می‌توان برای مدت طولانی استفاده کرد.
- در مواردی نیز که بیماری یبوست منجر به تشکیل توده‌ی مدفوعی و عدم دفع آن شده و بیمار به ملینهای خوراکی پاسخ نداده باشد، می‌توان به صورت تک دوز از شیاف گلیسیرین و یا انما با آب، فسفات سدیم و یا سالین استفاده کرد.
درمان یبوست ناشی از مصرف دارو
برای درمان یبوست دارویی که در اثر مصرف دارو در بدن فرد ایجاد شده است، اولین قدم اصلاح رژیم تغذیه روزانه و سبک زندگی است. در واقع برای درمان یبوست دارویی بهتر است از مصرف دائمی غذاهای چرب پرهیز کرده و همچنین از ورزش نکردن و بی تحرک ماندن خودداری کنید. افزون بر این لازم است تا اقداماتی شامل موارد گفته شده در زیر را رعایت کنید:
- به اندازه‌ی کافی آب بنوشید.
- سبزیجات و میوه‌هایی که سرشار از فیبر هستند بخورید، مانند هویج، خیار، کاهو، آلو و …
- ورزش کردن، پیاده‌روی، دویدن و … را در برنامه خود قرار دهید.
- سعی کنید مدت زمانی حدود سه ساعت قبل از خواب از مصرف غذا خودداری کنید.
- مصرف داروها و مسکن‌ها را کنترل کرده و به طور خودسرانه دارو مصرف نکنید.
بعد از اصلاح رژیم غذایی نیز بهتر است به بهترین دکتر برای درمان یبوست مراجعه کرده و در مورد درمان دارویی مناسب برای خود با او مشورت کنید.
جهت تماس با دکتر ستوده نیا فوق تخصص جراحی کولون و رکتوم می توانید با شماره های زیر تماس حاصل فرمایید.
88776292 – 88775549
