آپاندیسیت به التهاب آپاندیس، یک زائده کوچک و انگشتی‌شکل در سمت راست پایین شکم، گفته می‌شود. این وضعیت از شایع‌ترین اورژانس‌های جراحی است که بیشتر در نوجوانان و جوانان رخ می‌دهد. آپاندیسیت معمولاً با درد ناگهانی شکم، تهوع، استفراغ و تب همراه است و اگر به‌موقع درمان نشود، می‌تواند باعث ترکیدن آپاندیس و عفونت شدید شکمی (پریتونیت) شود. توجه داشته باشید که درمان اصلی آن جراحی برای برداشتن آپاندیس ملتهب است.
علائم شایع آپاندیسیت
این علائم می‌توانند در افراد مختلف به‌ویژه در کودکان، سالمندان و زنان باردار متفاوت خواهد بود پس در صورت بروز این نشانه‌ها، مراجعه فوری به پزشک ضروری است.از مهم ترین علائم شایع آپاندیسیت عبارتند از:
- درد شکم: معمولاً با درد مبهم در ناحیه اطراف ناف شروع شده و به سمت پایین و راست شکم منتقل می‌شود.
- حساسیت به لمس: لمس ناحیه پایین سمت راست شکم ممکن است با درد شدید همراه باشد.
- تهوع و استفراغ: اغلب همراه با شروع درد شکمی رخ می‌دهد.
- از دست دادن اشتها: یکی از نشانه‌های اولیه آپاندیسیت است.
- تب: معمولاً تب خفیف وجود دارد که با پیشرفت بیماری افزایش یابد.
- مشکلات گوارشی: که شامل یبوست یا اسهال می‌باشد.
- نفخ شکم: به دلیل التهاب و انسداد ممکن است شکم دچار نفخ شود.
- احساس نیاز به دفع: برخی افراد احساس می‌کنند نیاز به دفع ادرار یا مدفوع دارند، اما چیزی دفع نمی‌شود.
علت آپاندیسیت
علت دقیق آپاندیسیت به طور کامل مشخص نیست، اما عوامل زیر می‌توانند به التهاب آپاندیس منجر شود:
✳️ انسداد آپاندیس
انسداد آپاندیس شایع‌ترین علت آپاندیسیت است. این انسداد معمولاً به دلیل تجمع مدفوع سخت (فکالیت)، بزرگ شدن غدد لنفاوی یا ورود مواد خارجی ایجاد می‌شود. این وضعیت باعث تجمع مایعات و رشد باکتری‌ها در آپاندیس می‌شود که التهاب و عفونت را به دنبال دارد.
✳️ عفونت
عفونت‌های ویروسی یا باکتریایی، به ویژه در دستگاه گوارش، آپاندیس را تحریک کنند. این عفونت‌ها با ایجاد التهاب و تورم در بافت آپاندیس، جریان خون را مختل کرده و زمینه‌ساز آپاندیسیت می‌شوند.
✳️ التهاب غدد لنفاوی
غدد لنفاوی در ناحیه روده به عفونت‌ها یا تحریکات واکنش نشان می‌دهند و احتمال دارد متورم شود. این تورم می‌تواند مسیر آپاندیس را مسدود کند و منجر به التهاب و عفونت شود.
✳️ رژیم غذایی
رژیم غذایی کم‌فیبر و پرچرب باعث کاهش حرکات طبیعی روده و تجمع مدفوع می‌شود. این وضعیت احتمال انسداد آپاندیس را افزایش می‌دهد. مصرف بیشتر میوه‌ها و سبزیجات می‌تواند این خطر را کاهش دهد.
✳️ عوامل ژنتیکی
برخی مطالعات نشان داده‌اند که در خانواده‌هایی که سابقه آپاندیسیت وجود دارد، احتمال ابتلا در اعضای دیگر بیشتر است. عوامل ژنتیکی می‌توانند ساختار یا عملکرد آپاندیس را تحت تأثیر قرار دهند.
✳️ وجود توده یا کیست
وجود توده‌های غیرطبیعی یا کیست در ناحیه آپاندیس می‌تواند باعث انسداد آن شود. این انسداد زمینه رشد باکتری‌ها و ایجاد آپاندیسیت را فراهم می‌کند که در موارد نادر نیاز به جراحی فوری است.
علت التهاب آپاندیس در کودکان
التهاب آپاندیس در کودکان معمولاً به دلیل انسداد در مجرای آپاندیس رخ می‌دهد. این انسداد می‌تواند ناشی از تجمع مدفوع سخت (فکالیت)، تورم غدد لنفاوی در واکنش به عفونت‌های ویروسی یا باکتریایی، یا وجود جسم خارجی باشد. سیستم ایمنی ضعیف‌تر در کودکان نیز می‌تواند باعث افزایش احتمال عفونت در آپاندیس شود.
در کودکان، آپاندیسیت معمولاً با علائمی مانند درد شکمی (که از اطراف ناف شروع شده و به سمت راست پایین شکم می‌رود)، تب خفیف، تهوع، استفراغ و بی‌اشتهایی همراه است. این بیماری در کودکان خردسال ممکن است به دلیل تشخیص دیرهنگام، عوارض جدی‌تری مانند ترکیدن آپاندیس و عفونت شکمی (پریتونیت) ایجاد کند. در صورت مشاهده علائم مشابه، مراجعه سریع به پزشک برای تشخیص و درمان ضروری است.
تشخیص آپاندیسیت
از جمله راه های تشیخص آپاندیسیت عبارتنداز:
- آزمایش خون : افزایش شمارش گلبول های سفید و CRP ، آزمایش های عملکرد کبدی ، آزمایش های آمیلاز ، اوره و الکترولیت ها.
- آزمایش ادرار: بررسی میکروسکوپی ، کشت و آنتی بیوگرام، آزمایش بارداری در زنان واقع در سنین باروری.
- تصویربرداری: سونوگرافی (اغلب مشاهده آپاندیس دشوار است این روش در مواردی که فردی مجرب وجود دارد سودمند است و با آن می توان دیگر پاتولوژی مانند کیست تخمدانی را تشخیص داد).حساسیت سی تی اسکن 94 درصد و اختصاصی بودن آن 95 درصد است .
- لاپاروسکوپی تشخیصی : تشخیص و درمان دقیق را میسر می کند.
راه های درمان آپاندیسیت
درمان آپاندیسیت به مرحله و شدت بیماری بستگی دارد، اما اصلی‌ترین روش درمان، جراحی برای برداشتن آپاندیس ملتهب است. جزئیات روش‌های درمانی عبارت‌اند از:
جراحی آپاندکتومی
این جراحی استاندارد طلایی درمان آپاندیسیت است و به دو روش انجام می‌شود:
- لاپاراسکوپی: با ایجاد برش‌های کوچک و استفاده از ابزارهای کم‌تهاجمی انجام می‌شود. این روش باعث کاهش درد، بهبودی سریع‌تر و کاهش جای زخم می‌شود.
- جراحی باز: در موارد پیچیده‌تر یا ترکیدن آپاندیس، این روش با یک برش بزرگ‌تر در شکم انجام می‌شود.
مصرف آنتی‌بیوتیک
درمان با آنتی‌بیوتیک برای کاهش عفونت و التهاب، معمولاً پیش از جراحی آغاز می‌شود. در برخی موارد خفیف، ممکن است آنتی‌بیوتیک به عنوان درمان اصلی استفاده شود، اما این روش معمولاً موقتی است.
در نهایت….
آپاندیسیت، التهاب آپاندیس است که می‌تواند به یک وضعیت اورژانسی تبدیل شود. این بیماری معمولاً با درد ناگهانی در پایین سمت راست شکم، تب، تهوع و استفراغ همراه است. در صورت عدم درمان به‌موقع، ممکن است به پارگی آپاندیس و عفونت شدید منجر شود. درمان استاندارد آپاندیسیت، جراحی برای برداشتن آپاندیس (آپاندکتومی) است. تشخیص و درمان سریع، کلید پیشگیری از عوارض جدی این بیماری است.
