اگر بیماری کولورکتال دارید که نیاز به مداخله جراحی دارد، ممکن است در مورد گزینه ها و بهبودی پس از جراحی سؤالاتی داشته باشید. جراح کولورکتال به شما کمک می کند که بسته به شرایط و ترجیحات شخصی شما بهترین برنامه درمانی برای شما را تعیین کنند. هدف دکتر ستوده نیا همیشه استفاده از کم تهاجمی ترین و موثرترین درمان ممکن برای هر بیمار است و به عنوان یک برنامه جراحی اختصاصی کولورکتال، تشخیص، درمان و مراقبت های بعدی را به بیماران مبتلا به انواع اختلالات کولورکتال ارائه می دهند. ما اینجا هستیم تا به شما کمک کنیم تا سریع‌تر احساس بهتری داشته باشید تا بتوانید به انجام فعالیت‌هایی که دوست دارید بازگردید. تا پایان مقاله با ما همراه باشید.
کولورکتال چه عملکردی دارد؟
در ادامه درباره کولورکتال و بیماری های مرتبط با آن توضیح یبشتری داده خواهد شد .
کولورکتال در لغت به معنای راست روده و روده بزرگ می باشد. جراحی کولورکتال عبارتست از انجام عمل جراحی در روده بزرگ و مقعد و کف لگن. بیماری های شایع که نیازمند جراحی کولورکتال می باشند عبارتند از:
- بواسیر یا همان هموروئید
- سرطان روده و یا سرطان مقعد
- خونریزی مقعدی
- پولیپ های روده
- یبوست مزمن
- افتادگی روده
- عفونت مقعد
- شقاق
- مشکلات اجابت مزاج
- عفونت روده یا بیماری هایی که منجر به عفونت روده می شوند
- بی اختیاری مدفوع
- بیرون زدگی روده از مقعد یا همان پرولاپس
- فیستول مقعدی
روش های انجام جراحی کولورکتال
انجام این عمل به دو روش لاپاراسکوپی و یا عمل باز امکان پذیر است. که بنا به وضعیت بیمار، این روش ها توسط پزشک متخصص انتخاب می شود.
هنگام انجام عمل کولورکتال بواسطه لاپاراسکوپی برش های کوچک محدودی در دیواره شکم بیمار ایجاد شده و سپس دستگاه لاپاراسکوپ داخل شکم بیمار از طریق این برش ها فرستاده می شود. دستگاه لاپاراسکوپ یک لوله یا یک میله باریک و کوچکی است که در انتهای آن دوربین کوچکی قرار دارد که اجازه دسترسی و رویت به اعضای داخلی را فراهم می سازد. همچنین سایر لوازم جراحی از برش های ایجاد شده دیگر وارد بدن بیمار شده و جراحی صورت می گیرد. در این روش گاز دی اکسید کربن وارد شکم شده تا دیواره های اعضای داخلی را کاملا از هم دور نماید تا اجازه دسترسی و رویت به روده و سایر اعضا فراهم شود. در انجام عمل کولورکتال به روش جراحی باز زخمی در حدود 15 الی 20 سانتی متر ایجاد شده تا پزشک بتواند به راحتی دست خود را داخل نماید و جراحی کند.
معمولا این عمل با استفاده از بیهوشی عمومی انجام می گیرد و این عمل می تواند بصورت باز یا بسته انجام شود. یکی از روش های اصلی جراحی، روش پرینال است که در این روش عمل از طریق مقعد و رکتوم انجام می گیرد که بیشتر جراحی ها از این طریق صورت می گیرد. در حقیقت دو نوع جراحی وجود دارد: جراحی شکمی و جراحی از طریق رکتوم.
علائم مهم کولورکتال
1- درد شکم
این مشکل نیازمند ارزیابی دقیق می باشد. شرح حال کامل و معاینه الزامی است در انسداد کولورکتال، ایسکمی، دیورتیکولیت و پرفوراسیون ها دیده می شود.
نکته: در تمام مواردی که معاینه شکم مثبت است و مشابه پریتونیت و پارگی أحشاء HG است کولونوسکوپی و آندوسکوپی ممنوع است.
۲- درد پرینه و مقعد
نیازمند توجه بسیار ویژه است. هر گونه درد پرینه و مقعد باید جدی گرفته شود. بیماری مهلک و کشنده فاشئیت نکروزان این ناحیه که به نام گانگرن فورنیه معروف است، نتیجه ساده انگاشتن این علامت مهم می باشد. درد به خصوص در دیابتی ها، نوتروپنی ها، نقص ایمنی ها و کسانی که شرح حال تروما دارند بسیار یافته مهمی است. ممکن است درد با یافته های بالینی تطابق و تناسب نداشته باشد و لازم است معاینات کامل تر انجام شود.
معاینه زیر بیهوشی در این موارد الزامی است. دردهایی که با سرفه و عطسه تشدید می یابند در آبسه های این ناحیه دیده می شود. یافته های خوش خیمی مثل فیشر و هموروئید ترومبوزه هم ممکن است سبب درد پری آنال شوند.
٣- خونریزی گوارشی
ممکن است به شکل Overt باشد. هماتوشیزی به معنای خروج خون روشن از مقعد است. ملنا مدفوع قیری ، چسبناک و بسیار بدبو است که نشان دهنده ی باقی ماندن خون در دستگاه گوارش دارد. دفع قطرات خون بعد از مدفوع، روی دستمال توالت یا سنگ و کانسر توالت معمولا در پاتولوژی های خوش خیم آنوس مثل هموروئید و فیشر رخ می دهد.
دفع خون داخل مدفوع (مدفوع آغشته به خون) نیازمند توجه جدی است. کولونوسکوپی در تمام موارد اجباری است . یافته اختصاصی در کانسرهای کولورکتال دفع خون آمیخته با موکوس می باشد.
برای آشنایی بیشتر در مورد بیماری های رکتوم و کولون می توانید مقالات سرطان روده بزرگ و پولیپ روده بزرگ چیست ؟ را مطالعه نمایید.
برخورد با خونریزی تحتانی
ابتدا باید بیمار پایدار شود و با روش های آندوسکوپیک و تعبیه لوله معده منشاء فوقانی را رد کرد. قدم دوم بررسی منشاء آنورکتال جهت خونریزی است. TR و آندوسکوپی کمک شایانی می کند.
اصول جراحی کولورکتال
توجه به جنین شناسی و خونریزی کولورکتال در انتخاب نوع جراحی بسیار موثر است . در جراحی بیماری های خوش خیم ، از نظر انتخاب محل های مناسب آناستوموز و در جرای کانسر ( سرطان ) ، از نظر پاکسازی لنفاوی ، توجه به این موارد الزامی است .
جراحی کولورکتال چگونه است؟
در جراحی هدف درمان کامل (Curative) باید منشاء خونریزی از پروگزیمال ترین منطقه بسته شود . برداشتن امنتوم نیز توصیه می شود در جراحی ها و اورژانس ، توجه به حال عمومی بیمار ، پاتولوژی احتمالی مهم است . اغلب در شرایط اورژانس قرار دادن انتهای روده در بیرون شکم به شکل استوما میتواند Safeترین کار باشد. در این موارد تمایل به آناستوموز کمتر است و بیشتر سعی در تعبیه استوما می باشد .
1- وضعیت بیمار نامطلوب باشد: ناپایدار (در شوک باشد) ، نیاز به چندین واحد خون داشته باشد، در sepsis باشد و…
۲- سوء تغذیه و کمبود آلبومین
٣- نقص ایمنی ، دیابت، نارسایی قلبی، کلیوی و… ( در شرایط اورژانس در این موارد تمایل به استوما بیشتر است ).
۴- وضعیت روده و شکم مناسب نباشد . پریتونیت چرکی مدفوعی ، پارگی های روده . ایسکمی و گانگرن روده و …
اصول تعبيه استوما
- باید بیمار محل را ببیند.
- بهتر است زیر خط کمربند باشد و با بستن کمربند تداخل نداشته باشد.
- داخل عضله رکتوس باشد.
- از لبه زخم لاپاراتومی فاصله داشته باشد.
- در شرایط elective می توان جهت یافتن site مناسب از پرستارانی که در زمینه استوما آموزش دیدند استفاده کرد .
- در شرایط اورژانس ، مثل استوما را کمی بالاتر از معمول بگیرید.
- روز بعد عمل رنگ استوما باید معاینه شود.
- هر گونه نکروز و گانکرن نشانه ی خطر است .
- فانکشن استوما باید ارزیابی شود .
- در مواردی که ایلئوستومی تعبیه می شود ، با توجه به دفع زیاد اب و الکترولیت ، در مواردی که دفع آبکی مقاوم است می توان از لوپرامید و دیفن اکسیلات جهت کاهش ترشحات استفاده کرد .
- باید بیمار به دقت مانیتور شود.
مراقبت های بعد از جراحی کولورکتال
- توصیه می شود که بعد از عمل جراحی کولورکتال از انجام فعالیت های سنگین خودداری نمایید. اما انجام فعالیت های روزمره بلا مانع است.
- پس از انجام عمل از مصرف سیگار و دخانیات جداً خودداری نمایید. مصرف دخانیات باعث طولانی بودن دوران نقاهت عمل و ایجاد گاز در روده خواهد شد.
- توصیه می شود که پس از انجام عمل از غذاهای سنگین و نفاخ استفاده نشود، همچنین توصیه می شود از غذاهایی که حاوی فیبر بالا هستند بیشتر استفاده شود.
- توصیه می شود که بیمار روزانه حداقل 30 دقیقه پیاده روی داشته باشد. پیاده روی علاوه بر اینکه باعث تسریع روند بهبودی می شود، مانع از جمع آوری گاز و نفخ در شکم می شود.
کلام آخر
بیماری های داخلی زمان بیشتری برای نشان دادن خود صرف می کنند به طوری که عمده بیماران دیر متوجه علائم خود می شوند . با دقت به دلایل بیماری می توانید اقدامات لازم برای بیماری را انجام دهید . فوق تخصص جراحی کولون و رکتوم٬ نیز می تواند در این باره به شما کمک نماید .
