جراحی آپاندیس یکی از رایج‌ترین عمل‌های اورژانسی در سراسر جهان است که برای درمان آپاندیسیت یا التهاب آپاندیس انجام می‌شود. اگر درد ناگهانی و شدید در سمت راست پایین شکم دارید، احتمال دارد آپاندیس شما دچار التهاب شده باشد از همین رو تشخیص و درمان به‌موقع در این شرایط اهمیت زیادی دارد، زیرا تأخیر در جراحی می‌تواند منجر به پارگی آپاندیس و عوارض جدی‌تر شود. ما در این مقاله در خصوص مراحل جراحی، علائم هشداردهنده و مراقبت‌های بعد از عمل صحبت خواهیم کرد.
علائم آپاندیس
آپاندیسیت زمانی رخ می‌دهد که آپاندیس ملتهب یا عفونی شود و این وضعیت به‌صورت ناگهانی و با علائمی مشخص بروز می‌کند ازهمین رو تشخیص سریع علائم می‌تواند از عوارض خطرناک مانند پارگی آپاندیس جلوگیری کند. این علائم عبارتند از:
- درد ناگهانی و مداوم در سمت راست و پایین شکم
- تهوع و استفراغ
- بی‌اشتهایی
- تب خفیف تا متوسط
- نفخ یا احساس پری شکم
- یبوست یا اسهال
- درد هنگام لمس ناحیه پایین شکم یا هنگام حرکت دادن پاها
- تشدید درد هنگام سرفه، عطسه یا راه رفتن
آمادگی‌های لازم قبل از عمل آپاندیس
قبل از انجام عمل جراحی آپاندیس (آپاندکتومی)، آمادگی‌های خاصی لازم است تا روند جراحی ایمن‌تر و بدون عارضه انجام شود. این آمادگی‌ها به بیمار کمک می‌کند تا با شرایط جسمی و روانی مناسب‌تری وارد اتاق عمل شود و از عوارض احتمالی جلوگیری شود. از مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از:
- ناشتا بودن حداقل ۶ تا ۸ ساعت قبل از جراحی برای جلوگیری از خطرات ناشی از بیهوشی
- قطع مصرف برخی داروها مانند رقیق‌کننده‌های خون با نظر پزشک
- انجام آزمایش‌های خون، ادرار و تصویربرداری (مثل سونوگرافی یا سی‌تی‌اسکن)
- مطلع کردن پزشک از بیماری‌های زمینه‌ای، حساسیت دارویی یا سابقه جراحی‌های قبلی
- خالی کردن مثانه قبل از ورود به اتاق عمل
- انجام مشاوره با متخصص بیهوشی برای بررسی شرایط بیهوشی عمومی یا بی‌حسی
- رعایت بهداشت ناحیه شکم و پرهیز از مصرف خوراکی‌های سنگین یا نفاخ روز قبل از جراحی
جراحی آپاندیس چگونه انجام می‌شود؟
جراحی آپاندیس یا آپاندکتومی عملی است که طی آن آپاندیس ملتهب از بدن خارج می‌شود. این عمل به دو روش اصلی انجام می‌گیرد که انتخاب آن بستگی به شرایط بیمار، شدت التهاب و تشخیص پزشک دارد.
جراحی باز
در جراحی باز، یک برش کوچک در قسمت پایین و راست شکم ایجاد می‌شود و آپاندیس به‌صورت مستقیم از بدن خارج می‌گردد. دقت داشته باشید که این روش بیشتر در مواردی انجام می‌شود که آپاندیس پاره شده یا عفونت گسترده باشد.
لاپاراسکوپی
در جراحی لاپاراسکوپی، چند برش کوچک روی شکم زده می‌شود و جراح با استفاده از دوربین و ابزارهای ظریف، آپاندیس را بدون باز کردن کامل شکم خارج می‌کند. این روش کم‌تهاجمی است، درد و جای زخم کمتری دارد و زمان بهبودی کوتاه‌تری نیاز دارد.
نکته: هر دو روش تحت بیهوشی عمومی انجام می‌شوند و بین ۳۰ دقیقه تا یک ساعت زمان می‌برند.
دوره بهبودی بعد از جراحی آپاندیس
به‌طور کلی روند بهبودی چند روز تا چند هفته زمان می‌برد به همین خاطر رعایت مراقبت‌های پس از عمل در تسریع روند بهبودی بسیار مؤثر است. از مهم‌ترین نکاتی که در طول دوره بهبودی، باید موارد زیر رعایت شود عبارتند از:
- استراحت کافی و پرهیز از فعالیت‌های سنگین
- مصرف داروهای تجویزی به‌ویژه آنتی‌بیوتیک و مسکن
- مراقبت از زخم جراحی و مراجعه منظم برای بررسی وضعیت بخیه‌ها
- تغذیه سبک و نوشیدن مایعات فراوان برای پیشگیری از یبوست
- توجه به علائم هشداردهنده مانند تب، درد شدید یا ترشح از محل بخیه که نیاز به مراجعه فوری به پزشک دارد.
نکته: در روش لاپاراسکوپی بیمار طی 1 تا 2 روز از بیمارستان ترخیص می‌شود و بعد از یک هفته می‌تواند به فعالیت‌های عادی بازگردد. در جراحی باز، مدت بستری و نقاهت کمی طولانی‌تر است و بازگشت کامل به فعالیت‌های روزمره 2 تا 4 هفته زمان می‌برد.
آیا جراحی آپاندیس خطرناک است؟
جراحی آپاندیس در اغلب موارد یک عمل ایمن و رایج محسوب می‌شود و با موفقیت بالا انجام می‌گیرد. با این حال، مانند هر عمل جراحی دیگری، ممکن است با برخی خطرات و عوارض همراه باشد، به‌ویژه اگر آپاندیس دچار پارگی یا عفونت شدید شده باشد.
برخی از عوارض احتمالی شامل عفونت محل جراحی، خونریزی، چسبندگی روده، آسیب به اندام‌های اطراف یا عوارض ناشی از بیهوشی هستند. البته این عوارض نادرند و بیشتر در بیمارانی دیده می‌شود که دیر به پزشک مراجعه کرده‌اند یا دارای بیماری‌های زمینه‌ای هستند.
به‌طور کلی، اگر آپاندیس در مراحل اولیه و قبل از پارگی جراحی شود، احتمال بروز خطر بسیار پایین است و روند بهبودی سریع‌تر و بدون مشکل خواهد بود. انتخاب پزشک مجرب و رعایت دقیق مراقبت‌های پس از عمل، نقش مهمی در کاهش خطرات جراحی دارد.
در نهایت…
در پایان باید گفت جراحی آپاندیس، اگر به‌موقع انجام شود، روشی مؤثر و کم‌خطر برای درمان آپاندیسیت است. شناخت علائم هشداردهنده، مراجعه سریع به پزشک و رعایت مراقبت‌های بعد از عمل، نقش مهمی در پیشگیری از عوارض و بازگشت سریع به زندگی روزمره دارد. امروزه با روش‌های لاپاراسکوپی، این جراحی حتی با کمترین تهاجم و دوران نقاهت کوتاه‌تری قابل انجام است.
