غربالگری به فرآیندی گفته می شود که بیماری را در افرادی که هیچ علائمی از آن بیماری ندارند جستجو می کند. بنابراین زمان مناسب برای انجام غربالگری، قبل از پیدایش علائم بیماری است. در مورد غربالگری سرطان روده نیز قبل از پیدایش علائم باید غربالگری انجام گیرد تا شانس درمان برای معالجه بیمار بیشتر باشد. غربالگری سرطان روده دارای آزمایشات متعددی می باشد که در ادامه توضیحات بیشتری درباره آن ها می دهیم.
سرطان روده چیست؟
سرطان کولورکتال چهارمین سرطان شایع در بین مردان و زنان در دنیا است. همچنین پس از سرطان ریه، دومین علت مرگ ناشی از سرطان است. روده بزرگ و رکتوم بخشی از دستگاه گوارش هستند. سرطان کولورکتال زمانی اتفاق میافتد که سلولهای غیرطبیعی در کولون یا رکتوم به طور غیرقابل کنترلی رشد میکنند و سلولهای سالم را از بین میبرند.
سرطان روده بزرگ و رکتوم معمولاً به صورت رشد غیرطبیعی به نام پولیپ کولورکتال در پوشش روده بزرگ یا رکتوم شروع می شود. بسیاری از افراد مبتلا به پولیپ به سرطان مبتلا نمی شوند. افرادی که دارای پولیپ بزرگ (بزرگتر از 1 سانتی متر)، پولیپ های متعدد یا پولیپ با دیسپلازی (سلول های غیر طبیعی که هنوز سرطانی نیستند) بیشتر در معرض خطر هستند.
غربالگری سرطان روده
در دستگاه گوارش بخشی به نام روده بزرگ قرار دارد که از انتهای معده تا مقعد ادامه دارد. روده بزرگ نقش مهمی در هضم و جذب غذاها دارد. زمانی که سلول های سرطانی در روده بزرگ رشد می کنند باعث ایجاد سرطان روده می شوند. سرطان روده بزرگ یکی از سرطان های شایع در جوامع امروزی است که بر اساس آمار رو به افزایش است با این وجود این بیماری اگر در مراحل اولیه تشخیص داده شود به راحتی قابل درمان است به همین دلیل توصیه می شود که افراد با سن 50 تا 60 سال اقدام به غربالگری روده بزرگ کنند.
مزایای غربالگری سرطان روده بزرگ
- انجام آزمایشات غربالگری منظم برای پیشگیری از سرطان کولورکتال ضروری است.
- این آزمایشها به پزشکان اجازه میدهد تا به دنبال این سرطان در جمعیت عمومی بگردند و افرادی را که هیچ علامتی از بیماری ندارند، ارزیابی کنند.
- غربالگری ها می توانند به پزشکان کمک کنند تا پولیپ های کولورکتال را قبل از سرطانی شدن شناسایی و حذف کنند. طبق گفته ACS، 10 تا 15 سال طول می کشد تا پولیپ های جدید به سرطان تبدیل شوند.
- غربالگری ها همچنین می توانند سرطان روده بزرگ و سرطان رکتوم را زود تشخیص دهند، زمانی که این بیماری ها قابل درمان هستند.
- اگر سرطان کولورکتال در مرحله موضعی، قبل از گسترش به فراتر از روده بزرگ یا رکتوم پیدا شود، میزان بقا حدود 90 درصد است. متأسفانه، تنها کمی از سرطانهای روده بزرگ و رکتوم در این هنگام تشخیص داده میشوند که تا حد زیادی به دلیل عدم غربالگری به موقع است.
علائم هشدار دهنده سرطان روده
سرطان روده بزرگ ممکن است علائمی از خود نشان ندهد و یا دارای علائم جزئی باشد. برخی از علائم این بیماری عبارتند از:
- خونریزی از دستگاه گوارش
- یبوست مداوم یک ماهه
- کاهش وزن ناگهانی
- مدفوع باریک و یا رشته ای شکل
- درد در شکم به صورت مداوم
- کم خونی
ممکن است این علائم ناشی از بیماری های دیگر مانند بیماری های التهابی روده و یا بواسیر باشد ولی موارد ذکر شده می تواند از علائم هشدار دهنده ی سرطان روده نیز باشد، در صورت مشاهده هر یک از علائم باید با پزشک متخصص مشورت کنید.
غربالگری سرطان روده چیست؟
در غربالگری سرطان روده از آزمایشات مختلفی استفاده می شود که که در ادامه به آن ها می پردازیم.
غربالگری سرطان روده با استفاده از تست فیت
تست جست و جوی خون مخفی در مدفوع یا تست فیت یک روش دقیق ارزیابی است و اگر خون در مدفوع وجود داشته باشد با انجام این آزمایش نتیجه تست بیمار مثبت می شود و فردی که تستش مثبت شد به این معنی نیست که قطعاً سرطان روده دارد ولی به این معنی است که حتماً باید بررسی بیشتر به خصوص با انجام کولونوسکوپی صورت بگیرد. با انجام کولونوسکوپی جراح روده تمام روده را مشاهده می کند تا در صورتی که پولیپ روده یا سرطان روده بزرگ وجود داشت سریعاً تشخیص داده شود تا اقدامات درمانی در بهترین زمان انجام شود.
غربالگری سرطان روده با استفاده از کولونوسکوپی
امروزه با تکنولوژی، جلوگیری از سرطان روده بزرگ میسر شده است، فقط باید اطمینان داشته باشیم که همه ی موارد مورد بررسی قرار می گیرد.
همه ی افراد لازم است، از سن 50 سالگی برای کولونوسکوپی مراجعه کنند و در صورتی که سابقه خانوادگی دارند قبل از سن 50 سالگی برای کولونوسکوپی باید اقدام کنند. کولونوسکوپی در واقع بررسی روده هاست و در حالی که شما آرام هستید یک پزشک با استفاده از دستگاه، پولیپ های شما را چک می کند. پولیپ ها مقدمه ای بر سرطان هستند، که در صورتی که این پولیپ ها پیدا شوند می توانیم قبل از این که بدخیم شود آن را از بین ببریم و این یعنی کولونوسکوپی چیزی فراتر از تشخیص زودهنگام است و یک روش جلوگیری نیز محسوب می شود.
اگر سرطان به موقع تشخیص داده شود و به موقع درمان شود در خیلی از مواقع کنترل می شود و در خیلی از موارد فرد درمان می شود. پس آن چه که در درمان سرطان موثر است تشخیص درست، زود و به هنگام است.
اقدامات لازم در صورت مشاهده پولیپ در غربالگری
اکثر انواع سرطان روده بزرگ به کندی ایجاد می شوند. در پوشش روده بزرگ، سلول های کوچک رشد می کنند. که پولیپ نامیده می شود، می تواند ایجاد شود. پولیپ ها می توانند مسطح باشند یا شبیه قارچ های ریز باشن.
پولیپ سرطان نیست، اما اگر تشخیص داده نشده و حذف نشود، می تواند سرطانی شود. یک پولیپ معمولاً قبل از اینکه سرطانی شود و شروع به گسترش کند برای حدود 10 سال رشد می کند. غربالگری منظم برای سرطان کولورکتال می تواند این روند را مختل کند. اگر غربالگری سرطان کولورکتال یک پولیپ را شناسایی کند، پزشک ممکن است تعداد دفعات غربالگری را افزایش دهد.
چه کسانی باید برای سرطان روده غربالگری شوند؟
موضوع غربالگری سرطان روده از اهمیت بالایی برخوردار است، اما اولین سوالی که پیش میآید این است که چه کسانی باید برای این غربالگری مورد بررسی قرار گیرند؟ مرکز کنترل و پیشگیری از بیماریها (CDC) توصیه میکند که افرادی با ریسک متوسط ابتلا به سرطان روده باید از سن ۴۵ تا ۷۵ سالگی برای غربالگری سرطان روده اقدام کرده و از طریق انجام تست آزمایش مدفوع یا کولونوسکوپی مورد بررسی قرار گیرند. اما تصمیم در مورد ادامه غربالگری بعد از سن ۷۵ سالگی باید با پزشک مورد اعتماد خود مشاوره شود.
افرادی با ویژگیهای زیر، کاندیدای مناسبی برای غربالگری سرطان روده هستند:
- سابقه شخصی ابتلا به سرطان کولورکتال یا نوع خاصی از پولیپ روده
- سابقه خانوادگی ابتلا به سرطان کولورکتال
- سابقه شخصی ابتلا به بیماریهای التهابی روده مانند بیماری کرون و کولیت اولسراتیو روده
- داشتن سندروم ارثی سرطان کولورکتال و بیماریهایی نظیر آن
- سابقه شخصی قرار گرفتن در معرض تشعشع در ناحیه شکمی یا لگنی برای درمان سرطان دیگر
برای تشخیص دقیقتر این که آیا شما نیاز به غربالگری سرطان روده دارید یا خیر، بهتر است با متخصص گوارش مشورت کنید.
چرا غربالگری سرطان روده اهمیت دارد؟
به طور کلی، سرطان روده را میتوان چهارمین نوع سرطان شایع در جهان در نظر گرفت. این نوع سرطان با مرگ و میر نسبتاً بالایی همراه بوده و در جهان به عنوان سومین عامل مرگ بر اثر سرطان شناخته میشود. از آنجایی که سن ابتلا به این بیماری در حال کاهش است، در سالهای اخیر این بیماری بیشتر در ردههای سنی جوانتر دیده میشود. اما موضوع مهم و قابل توجه این است که اگر این بیماری در مراحل ابتدایی شناسایی شود، به راحتی قابل درمان و حتی قابل پیشگیری است.
نتیجه گیری
غربالگری سرطان یکی از راه های جست و جوی سرطان در افراد است، پس می توان گفت غربالگری سرطان به تشخیص زود هنگام سرطان می تواند کمک کند. به طور کلی وقتی سرطان در بدن یک فرد هیچ گونه علائم و نشانه ای ندارد اگر غربالگری به موقع انجام شود فرد می تواند فرآیند درمانش را راحت تر، ساده تر و موفقیت آمیز تر انجام دهد.
سوالات متداول
