کیست مویی یا سینوس پیلونیدال، یک کیست یا حفره حاوی مو و پوست است که معمولاً در ناحیه پایین کمر، نزدیک به دنبالچه، ایجاد می‌شود. این عارضه به دلیل فرو رفتن مو در زیر پوست یا بسته شدن منافذ پوستی شکل می‌گیرد و می‌تواند باعث التهاب، درد و عفونت شود. در صورت عدم درمان، کیست عفونی شده و چرکی خواهد شد، از همین رو لازم است تا جراحی انجام شود. توجه داشته باشید که عوامل ژنتیکی، اضافه‌وزن و نشستن طولانی‌مدت از عوامل افزایش‌دهنده خطر این عارضه به شمار می‌رود.
علت بروز کیست مویی چیست ؟
عوامل های مختلفی در بروز کیست مویی موثر است که عبارتند از:
- در خانواده هایی که پر مو هستند بیماری کیست مویی بیشتر دیده می شود.
- این بیماری بیشتر در دهه ی دوم و سوم زندگی بیشتر دیده می شود.
- آقایان جوان بیشتر به این بیماری مبتلا می شوند.
- افرادی که کار نشسته دارند بیشتر به این بیماری مبتلا می شوند.
- افرادی که محل کار یا محل زندگی آن ها به گونه ای است که تعریق بیشتری دارند احتمال ایجاد کیست مویی در آن ها بیشتر است.
چگونه بفهمیم که کیست مویی داریم؟
برای تشخیص کیست مویی (سینوس پیلونیدال)، معمولاً باید به علائم و نشانه‌هایی که در ناحیه پایین کمر یا دنبالچه مشاهده می‌شود توجه کنید. این کیست معمولاً در مناطقی که موها تجمع می‌کنند، ایجاد می‌شود که علائم خاصی را به همراه خواهد داشت. در اینجا ببه برخی از علائم اشاره خواهیم کرد:
- تورم یا برآمدگی در ناحیه پایین کمر: یکی از شایع‌ترین علائم کیست مویی، وجود یک برآمدگی یا تورم در نزدیکی دنبالچه است که دردناک خواهد بود.
- وجود سوراخ‌های کوچک یا تخلیه از ناحیه کیست: در برخی موارد، کیست مویی سوراخ‌های کوچکی در سطح پوست ایجاد کند که از آن‌ها مایعات یا چرک ترشح می‌شود. این ترشحات می‌توانند نشانه عفونت یا التهاب باشند.
- درد در ناحیه دنبالچه: اگر کیست دچار عفونت شده باشد، احساس درد یا ناراحتی در ناحیه دنبالچه یا پایین کمر ایجاد شود، به خصوص هنگام نشستن یا ایستادن برای مدت طولانی.
- التهاب و قرمزی پوست: در صورت عفونت، پوست اطراف کیست ممکن است قرمز و ملتهب شود.
- احساس ناخوشایند یا سوزش: در برخی موارد، کیست مویی احساس ناخوشایند یا سوزش در ناحیه مقعد یا پایین کمر را به همراه خواهد داشت.
تشخیص کیست مویی
تشخیص کیست مویی معمولاً بر اساس معاینه بالینی توسط پزشک و مشاهده علائم مشخص انجام می‌شود. تشخیص زودهنگام کیست مویی می‌تواند از بروز عفونت‌ها و عوارض شدید جلوگیری کند. بنابراین در صورت مشاهده هرگونه علامت مشکوک، باید به پزشک مراجعه کرد. در اینجا مراحل تشخیص کیست مویی آورده شده است:
- معاینه فیزیکی: پزشک با مشاهده ناحیه پایین کمر، دنبالچه و اطراف آن، در صورت وجود کیست مویی، به بررسی علائم خارجی مانند تورم، قرمزی، یا وجود سوراخ‌های کوچک در پوست می‌پردازد.
- تاریخچه پزشکی: پزشک از بیمار در مورد تاریخچه درد، علائم قبلی و مشکلات مربوط به کیست سوال می‌کند. این اطلاعات به تشخیص دقیق‌تر کمک می‌کند.
- آزمایش‌های تصویربرداری: در برخی موارد، پزشک از روش‌های تصویربرداری مانند سونوگرافی یا سی‌تی‌اسکن برای بررسی عمق کیست و تشخیص وجود هر گونه عفونت یا پیچیدگی‌های دیگر استفاده کند.
- بیوپسی: در موارد نادر، اگر پزشک مشکوک به عفونت‌های پیچیده یا ضایعات غیرمعمول باشد، ممکن است از کیست نمونه‌برداری (بیوپسی) انجام دهد تا احتمال وجود سایر بیماری‌ها را بررسی کند.
بیشتر بخوانید: علت وجود خون در مدفوع
آیا کیست مویی می‌تواند به سرطان تبدیل شود؟
کیست مویی به طور معمول به سرطان تبدیل نمی‌شود. این نوع کیست‌ها در واقع ضایعات خوش‌خیم هستند که به دلیل تجمع مو و مواد زائد در زیر پوست ایجاد می‌شوند. کیست مویی معمولاً عارضه‌ای سطحی و غیرسرطانی است که در صورتی که به موقع درمان نشود، می‌تواند دچار عفونت و التهاب شود.
با این حال، در موارد بسیار نادر، اگر کیست مویی درمان نشود و عفونت‌های مکرر و مزمن پیدا کند، مشکلاتی مانند تغییرات بافتی در ناحیه ایجاد خواهد کرد، اما این تغییرات به خودی خود به سرطان منجر نمی‌شوند. برای اطمینان از سلامت ناحیه و جلوگیری از عوارض، مهم است که در صورت مشاهده علائم کیست مویی، به موقع به پزشک مراجعه کنید و درمان‌های لازم را انجام دهید.
درمان کیست مویی
در صورتی که کیست مویی پیشرفته باشد و با عفونت همراه باشد بهترین درمان جراحی است.جراحی به دو روش باز و بسته انجام می شود در روش باز بعد از خارج کردن کیست مویی بخیه زده نمی شود اما در روش بسته بعد از خارج کردن کیست مویی بخیه زده می شود. توجه داشته باشید هیچ کدام از روش های جراحی به صورت صد درصد و مطمئن نیست یکی اصل مهم در درمان این بیماری این است که موهای آن ناحیه باید حتماً لیزر شود زیرا بعد از درمان موفق جراحی اگر بیمار در آن ناحیه رشد مو داشته باشد به صورت مجدد باعث عود بیماری می شود.
نکاتی که باید بعد از جراحی کیست مویی بدانید!
بعد از جراحی کیست مویی (سینوس پیلونیدال)، رعایت مراقبت‌های دقیق می‌تواند به تسریع روند بهبودی و جلوگیری از عوارض کمک کند. در اینجا برخی از نکات مهم که باید پس از جراحی کیست مویی بدانید آورده شده است:
رعایت بهداشت
برای جلوگیری از عفونت، ناحیه جراحی باید تمیز و خشک نگه داشته شود. معمولاً پزشک توصیه می‌کند که روزانه به آرامی ناحیه را با آب گرم و صابون ملایم شسته و سپس با حوله تمیز خشک کنید. معمولاً پانسمان ناحیه جراحی باید هر روز تعویض شود تا از عفونت و کثیفی جلوگیری شود. اگر پانسمان به خون آغشته شد یا خیس شد، باید فوراً تعویض شود.
استراحت و پرهیز از فعالیت‌های سنگین
بعد از جراحی باید از نشستن یا ایستادن برای مدت طولانی خودداری کنید. همچنین فعالیت‌های جسمانی سنگین مانند ورزش و بلند کردن اجسام سنگین باید تا زمانی که پزشک توصیه می‌کند به تعویق بیفتد.
دوری از فشار و اصطکاک ناحیه جراحی
برای جلوگیری از آسیب و بروز عوارض، باید از نشستن بر روی سطوح سخت و فشاری جلوگیری کرده و از استفاده از لباس‌های تنگ پرهیز کنید.
مصرف داروهای تجویز شده
پزشک داروهای ضد درد، آنتی‌بیوتیک‌ها یا ضدالتهاب‌ها برای کاهش درد و پیشگیری از عفونت تجویز کند. این داروها را طبق دستور پزشک مصرف کنید.
دوری از حمام‌های داغ و سونا
در دوران بهبودی از حمام‌های داغ یا سونا خودداری کنید، زیرا ممکن است به التهاب و عفونت ناحیه جراحی منجر شود.
مراقبت از رژیم غذایی
مصرف غذاهای ملین مانند سبزیجات و میوه‌ها به جلوگیری از یبوست کمک می‌کند، چرا که فشار ناشی از یبوست می‌تواند بر ناحیه جراحی تاثیر منفی بگذارد.
پرهیز از رابطه جنسی
بسته به شرایط پزشک توصیه شود تا زمانی که زخم کاملاً بهبود نیافته از رابطه جنسی خودداری کنید.
پیگیری‌های منظم با پزشک
پس از جراحی، باید به طور منظم برای معاینات پیگیری به پزشک مراجعه کنید تا روند بهبودی را بررسی کرده و در صورت لزوم درمان‌های اضافی انجام شود. با رعایت این نکات، می‌توان فرآیند بهبودی را سرعت بخشید و خطر عوارض و عفونت‌ها را کاهش داد.
سوالات متداول کیست مویی
در صورتی که تخلیه به صورت کامل صورت نگرفته باشد امکان بازگشت کیست مویی وجود دارد و لازم است بعد از درمان کیست مویی با لیزر حذف موهای زائد با لیزر حتماً انجام شود در غیر این صورت امکان بازگشت کیست مویی وجود خواهد داشت.
اگر کیست مویی همراه با آبسه باشد سریعاً آبسه باید توسط متخصص تخلیه گردد اما اگر تشخیص بر این بود که کیست مویی تنهایی عارض شده است عمل جراحی کیست مویی دیگر اورژانسی نیست و بیمار می تواند در اسرع وقت جهت این جراحی مراجعه کند برای مثال اگر دانش آموزی در دوران امتحان به سر می برد می تواند جهت جراحی کیست مویی برای بعد از امتحانات برنامه ریزی کند در نظر داشته باشید اگر این جراحی بیش از اندازه به تعویق بیفتد منجر به عوارض دیگری چون فیستول مقعد می شود.
در نهایت….
در انتها کیست مویی یا سینوس پیلونیدال یک ضایعه خوش‌خیم است که معمولاً در ناحیه پایین کمر و اطراف دنبالچه ایجاد می‌شود. این کیست به دلیل تجمع مو و مواد زائد در زیر پوست به وجود می‌آید و می‌تواند منجر به التهاب، عفونت و درد شدید شود. درمان این کیست معمولاً شامل جراحی برای برداشتن کیست و تخلیه عفونت‌ها است. پیشگیری از آن شامل رعایت بهداشت مناسب و اجتناب از فشار مداوم در ناحیه مورد نظر می‌باشد. اگر به موقع درمان شود، کیست مویی معمولاً قابل کنترل است و عوارض جدی نخواهد داشت.
