کولیت اولسراتیو یک بیماری التهابی درون رودهای است که عوارض و علایم آن میتواند از خفیف تا شدید متفاوت بوده و حتی زندگی روزمره فرد را تحت تأثیر قرار دهد. کولیت التهابی اولسراتیو (UC) یک بیماری التهابی مزمن است که بیشتر اثرگذاری را بر روی قسمتهای کولون و رکتوم دارد. این بیماری با التهاب و آسیب به لایه داخلی رودهها همراه است که میتواند منجر به تشکیل زخمها و زخمهای رودهای شود. کولیت اولسراتیو که میزان شیوع آن 1 در 1500 (در کشورهای توسعه یافته) است، پیش از سن 10 سالگی ناشایع بوده و بیشتر در سن 20 تا 40 سالگی آغاز می شود.
علائم کولیت اولسراتیو
کولیت التهابی اولسراتیو، میتواند علایم متنوعی داشته باشد که از ملایم تا شدید متفاوت باشند. در زیر به علائم شایع کولیت رودهای اولسراتیو پرداختهایم:
اسهال: اسهال یکی از علائم شایع کولیت اولسراتیو است. اسهال میتواند شدید بوده و یا دارای خون یا مخلوط با مخاط باشد.
درد شکمی: درد شکمی معمولاً در قسمت پایینی شکم، مخصوصاً در قسمت چپ، مشاهده میشود. این درد ممکن است به طولانی شدن اسهال و تغییرات در مدفوع افزوده شود.
خونریزی رکتال: خونریزی از رکتوم یا خون در مدفوع یکی از علایم مهم کولیت اولسراتیو بوده و معمولاً نشاندهنده آسیب و التهاب در دستگاه گوارش است.
تنفس سریع: در برخی از موارد، کولیت رودهای میتواند با تنفس سریع و سطحی همراه باشد.
تغییرات در وزن: افراد مبتلا به کولیت رودهای ممکن است تغییرات وزنی ناگهانی را تجربه کنند، از جمله کاهش وزن ناشی از اسهال و کاهش اشتها.
خستگی و ضعف: خستگی مزمن و ضعف نیز ممکن است نشانه کولیت رودهای باشند که به علت کاهش جذب مواد غذایی یا اثرات ناشی از بیماری است.
همچنین، در برخی از موارد، افراد ممکن است علائمی مانند تب، استفراغ، احساس تهوع، و علائم خفیف تشنجهای رودهای (مانند فوران مدفوع) را تجربه کنند. این علایم میتوانند بسته به شدت بیماری و محل تاثیرگذاری آن متفاوت باشند. در صورت تجربه هر یک از این علائم، مهم است که با پزشک مشاوره و درمان مناسب را آغاز کنید.
تشخیص کولیت اولسراتیو
برای تشخیص کولیت اولسراتیو لازم است برخی از آزمایشات و معاینات شامل موارد گفته شده در زیر صورت گیرد:
- خون :شمارش کامل سلول های خونی ( کاهش هموگلوبین و افزایش گلبول های سفید )، افزایش ESR با CRP ، کاهش آلبومین ، درصورت از دست دادن مقادیر زیاد خون ، کراس مچ ، آزمایش های عملکرد کبدی.
- مدفوع :کشت زیرا کولیت عفونی از تشخیص های افتراقی است .شاخص کالپروتکتین مدفوع ، برای ارزیابی شدت بیماری .
- رادیوگرافی شکم : برای رد کردن مگاکولون توکسیک سیگموئیدوسکوپی و کولونوسکوپی با آندوسکوپ انعطاف پذیر (بیوپسی):شدت بیماری را مشخص و بیمار را از نظر بافت شناختی تائید می کند و با آن می توان دیسپلازی را تشخیص داد .
درمان کولیت اولسراتیو
برای درمان این بیماری با توجه به علت بروز و شدت آن، روشهای مختلفی وچود دارد که در ادامه به آنها اشاره کردهایم:
دارو درمانی برای کولیت اولسراتیو
- آمینوسالیسیلاتها و آنتیاتیروئیدها: این داروها به طور معمول به عنوان اولین درمان در کنترل علائم مایل به ملایم تا متوسط مورد استفاده قرار میگیرند.
- کورتیکواستروئیدها: در صورت عدم پاسخ به داروهای مزبور، کورتیکواستروئیدها به عنوان گزینهای دوم معرفی میشوند تا التهاب را کنترل کنند.
- داروهای آنتیبیوتیک: در صورت وجود عفونت مرتبط، داروهای آنتیبیوتیک ممکن است تجویز شود.
تغذیه برای کولیت اولسراتیو
رژیم غذایی غنی از مواد غذایی نرمال و پرهیز از موادی مانند فیبر، نشاسته و چربی، میتواند به کاهش التهاب و کنترل علائم کمک کند.
مکملهای ویتامین و مواد معدنی: در برخی موارد، مصرف مکملهای ویتامین و مواد معدنی مانند ویتامین D، ویتامین B12، کلسیم و آهن میتواند مفید باشد.
تغییرات در سبک زندگی
- کاهش استرس: استرس میتواند علایم کولیت را تشدید کند، بنابراین تکنیکهای مدیریت استرس مانند مدیتیشن و یوگا میتوانند مفید باشند.
- تغییرات در فعالیتهای روزمره: تنظیم فعالیتهای روزمره به منظور کاهش فشار و استرس روحی و بدنی میتواند به بهبود علائم کمک کند.
جراحی برای درمان کولیت اولسراتیو
در موارد شدیدتر که علائم با داروها و سایر روشهای درمانی قابل کنترل نباشند، جراحی میتواند ضروری باشد. جراحی کولیت اولسراتیو شامل برداشتن بخشهایی از روده آسیب دیده است.
تمامی این روشها بسته به میزان شدت بیماری و نیازهای فرد متغیر است. همچنین مشاوره با پزشک و تیم درمانی متخصص برای انتخاب بهترین روشهای درمانی برای این بیماری بسیار مهم است.
عوارض کولیت اولسراتیو
از جمله عوارض گوارشی کولیت روده میتوان به خون ریزی، مگاکولون توکسیک، سوراخ شدگی، سرطان کولون (در مبتلایان به بیماری وسیع به مدت بیش از 10 سال)، سنگ های صفراوی و کلانژیت اولیه اسکلروز دهنده و .. اشاره کرد.
عوارض خارج از دستگاه گوارش نیز شامل یووئیت، سنگ های کلیوی، آرتروپاتی، ساکروایلئیت، اسپوندیلیت آنکیلوزان، اریتم ندوزوم، پیودرما، گانگرنوزوم، استئوپروز (ناشی از درمان با استروئید) آمیلوئیدوز است.
